गणतन्त्र नेपालको उदय र २०५२ सालदेखि २०८१ साल सम्मको राजनितीक घटनाक्रम

नेपालमा गणतन्त्रको स्थापनासम्मको राजनीतिक घटनाक्रम २०५२ सालदेखि २०८१ सालसम्म लामो र संघर्षपूर्ण यात्रा रह्यो। यस अवधिमा भएका मुख्य राजनीतिक घटनाहरूलाई चरणबद्ध रूपमा प्रस्तुत गर्न सकिन्छ।

१. माओवादी जनयुद्धको सुरूवात (२०५२ – २०६३)

२०५२ फागुन १: नेकपा (माओवादी) ले सशस्त्र संघर्ष (जनयुद्ध) सुरू गर्दै प्रहरी चौकीहरूमा आक्रमण गर्‍यो।
२०५६ साल: नेपालमा संसदीय निर्वाचन सम्पन्न भयो, जसमा नेपाली कांग्रेसले बहुमत प्राप्त गर्‍यो।
२०५८ जेठ १९: नारायणहिटी दरबार हत्याकाण्ड—राजा वीरेन्द्रको हत्या भई ज्ञानेन्द्र शाह राजा बने।
२०६१ माघ १९: राजा ज्ञानेन्द्रले सत्ताको सम्पूर्ण अधिकार हातमा लिँदै प्रत्यक्ष शासन थाले।
२०६२/६३ को जनआन्दोलन: लोकतन्त्र पुनःस्थापना गर्न व्यापक आन्दोलन भयो।

२. गणतन्त्र स्थापनाको चरण (२०६३ – २०६५)

२०६३ वैशाख ११: जनआन्दोलनको दबाबपछि राजा ज्ञानेन्द्रले संसद पुनःस्थापना गर्न बाध्य भए।
२०६३ मंसिर ५: माओवादी र सरकारबीच विस्तृत शान्ति सम्झौता (CPA) सम्पन्न भयो।
२०६४ चैत्र २८: संविधानसभा निर्वाचन सम्पन्न, जसमा माओवादी पहिलो शक्ति बन्यो।
२०६५ जेठ १५: पहिलो संविधानसभाको पहिलो बैठकले नेपाललाई औपचारिक रूपमा गणतन्त्र घोषणा गर्‍यो।

३. नयाँ संविधानको निर्माण र कार्यान्वयन (२०६५ – २०७२)

२०६९ साल: पहिलो संविधानसभा असफल भएपछि दोस्रो संविधानसभा निर्वाचन।
२०७२ असोज ३: नेपालको नयाँ संविधान जारी।
२०७२ कार्तिक १५: बामदेव गौतम नेतृत्वमा एमाले-माओवादी गठबन्धन, केपी ओली प्रधानमन्त्री भए।
२०७३ साल: प्रचण्ड दोस्रो पटक प्रधानमन्त्री बने।
२०७४ साल: स्थानीय, प्रदेश, र संघीय निर्वाचन सम्पन्न भयो।
२०७४ माघ ३: केपी शर्मा ओली दोस्रो कार्यकालका लागि प्रधानमन्त्री भए।

४. राजनीतिक अस्थिरता र हालसम्मका घटना (२०७५ – २०८१)

२०७७ पौष ५: केपी ओलीले प्रतिनिधि सभा विघटन गरे, जसलाई सर्वोच्च अदालतले पुनःस्थापित गर्‍यो।
२०७८ साल: शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री बने।
२०७९ मंसिर: संसदीय चुनाव सम्पन्न, पुष्पकमल दाहाल (प्रचण्ड) प्रधानमन्त्री भए।
२०७९/८०: नयाँ सरकार गठन, विभिन्न गठबन्धन परिवर्तन।
२०८१ साल: हालको राजनीतिक अवस्था जटिल बन्दै गएको छ।

निष्कर्ष

नेपालको राजनीतिक यात्रा २०५२ सालदेखि २०८१ सालसम्म उतारचढावपूर्ण रह्यो। माओवादी युद्धदेखि लोकतन्त्र पुनःस्थापना, गणतन्त्र घोषणा, नयाँ संविधान निर्माण, संघीय संरचनाको स्थापना, र पछिल्लो समयको अस्थिरता नेपाली राजनीतिमा महत्त्वपूर्ण घटना बने।

नेपालमा अझै स्थिर राजनीतिक अवस्था कायम हुन बाँकी छ, र आगामी दिनहरूमा थप परिवर्तनहरू आउने सम्भावना छ।

Facebook Comments Box